Meclis Genel Kurulu'nda kabul edilen bu yeni yasa, iklim krizinin olumsuz etkilerini azaltmayı ve şehirler ile sektörleri iklim değişikliğine karşı daha dirençli hale getirmeyi amaçlıyor.
Kanun, Türkiye'nin yeşil büyüme vizyonu ve net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda, sera gazı emisyonlarının azaltılması, iklim değişikliğine uyum faaliyetleri, planlama ve uygulama araçları ile yasal ve kurumsal çerçeveyi belirliyor.
Sera Gazı Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) Kuruluyor
İklim Kanunu'nun en dikkat çekici düzenlemelerinden biri, Emisyon Ticaret Sistemi (ETS)'nin kurulmasıdır. İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından yönetilecek olan bu sistemle, işletmelerin sera gazı emisyonları izlenecek, raporlanacak ve doğrulanacak. ETS kapsamında faaliyet gösteren işletmelerin, sera gazı emisyon izni alması zorunlu hale gelecek ve belirlenen yıllık emisyon miktarına karşılık tahsisat teslim etmeleri gerekecek.
Yükümlülüklerini yerine getirmeyen işletmelere idari para cezaları uygulanacak. Kanun, aynı zamanda Türkiye sınırında uygulanabilecek bir Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) kurulmasının da önünü açıyor.
İklim Değişikliği Başkanlığı Yetkili Kılındı
Yürürlüğe giren kanunla birlikte, İklim Değişikliği Başkanlığı, iklim değişikliğiyle mücadelede merkezi yetkili kurum haline geldi. Başkanlık, sera gazı emisyonlarının azaltılması ve iklim değişikliğine uyum faaliyetlerini izleyecek, kurumlar arası koordinasyonu sağlayacak ve karbon fiyatlandırması gibi piyasa mekanizmalarını düzenleyecek.
Kanun, ayrıca Karbon Piyasası Kurulu ve Danışma Kurulu gibi yeni yapılar kuruyor. Bu kurullar, ulusal tahsisat planlarını onaylama, uluslararası karbon piyasalarıyla ilgili politikaları belirleme ve ETS'nin işleyişine yön verme gibi kritik görevleri üstlenecek.
Adil Geçiş ve Finansman Düzenlemeleri
Kanun, iklim değişikliğiyle mücadelede "Adil Geçiş" ilkesini vurguluyor. Bu, yeşil dönüşüm sürecinin sosyoekonomik etkilerini adil bir şekilde yönetmeyi ve toplumsal faydayı gözetmeyi içeriyor.
Ayrıca, sera gazı izinleri ve ETS kapsamındaki gelirler de dahil olmak üzere özel gelirlerin toplanmasına yönelik mali düzenlemeler yapılıyor. Bu gelirler, yeşil dönüşüm ve iklim değişikliğiyle mücadele amaçlı yatırımlarda kullanılacak ve İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından yönetilecek.
Kanun, tarım, su kaynakları, biyolojik çeşitlilik ve afet yönetimi gibi alanlarda iklim değişikliğine uyum sağlamak amacıyla ilgili kurum ve kuruluşlara yeni sorumluluklar yüklüyor. Tüm eğitim düzeylerinde iklim değişikliği konularının müfredata entegrasyonu ve yeşil iş gücünün yetiştirilmesi de hedefleniyor.