Milli Eğitim Bakanı henüz yeni değişti. Sayın Nabi Avcı Ak Parti dönemi'nin beşinci bakanı. Doğrusu göreve ilk geldiği günlerde az da olsa hemen her kesimde belli bir beklenti ve heyecana neden olsa da eğitim camiasında yine ufak ufak burukluk belirmeye başadı malasef.
Temennimiz sayın bakanın klasik siyaset anlayışının ötesine geçme kararlılığını gösterip, "devlet adamı duruşuyla önemli ve güzel gelişmelere vesie olmasıdır.Sayın Nabi Avcı'nın herhangi bir milli eğitim bakanı olarak kalmayıp, sıradışı ve iz bırakan craatlar ile özdeşmesini arzu ederiz. Zira böylesi bir tabloda kazanan ülkemiz insanın tamamı olacaktır.
Sayın bakanın iletişim knusunda özenli davranıyor olması çok güzel.Ne varki iletişim olayın ilk adımı ve sonrasındaki detaylar belirleyici. Milli eğitim camiasında "öteki" algısı mutlaka ortadan kaldırılmalıdır.Ortaya konulacak vizyon önemlidir. Alışılagelmiş siyeset yapma tekniğinin ötesinde ilke ve prensipleri olan, adalet ve liyakat olgularını hadisenin merkezinde tutan bir yaklaşım benimsenmelir.
Güncel sorunlardan bazılarına dair tesbit ve değerlendirmeler:
1. BAKANLIK ÜST YÖNETİMİ
Sayın bakan öncelikle kendi çalışma arkadaşlarını belirlemeli ve bakanlık üst yönetiminde gereken değişimi yapmalıdır. Bunu süreçte alanı yani okulları iyi bilen isimler önemsenmelidir.
2. İSTİŞARE
Bakanlığımız çok önemli kararlar alıyor ve uyguluyor.Sözkonusu kararlar toplumun geniş kesimlerini ilgilindiriyor. Ne varki tüm bu kararlar alınırken istişare mekanizması yeterince işlemiyor (özellikle Sayın Dinçer dönemi). Başta paydaşlar olmak üzere istişare çok faydalı olacaktır.
3. YÖNETİCİ ATAMA
Daire başkanı ve üzeri konumlar ie il milli eğitim müdürleri bakan tarafından gerektiğinde hemen değiştirilebilmelidir.
Şube müdürü, okul müdürü, müdür yardımcısı ise tamamen nesnel ölçütler ile atanmalı; yer değişikliklerinde ise daha çok performans ölçütleri ile veli anketleri belirleyici olmalıdır.
Yeni çıkan yönetici atama yönetmeliği Sayın Bakanımız affetsin ancak tek kelimeyle felaket.Nesnel ölçütlerin arka planda kalmış olması bir yana teknik anlamda da çelişkilerle dolu.Mülakat ve seçme yönetemi ile atama ise kesinlikle istismar edilecektir.Bu noktada Sayın Başbakan da yanıltılmıştır diye düşünüyorum.
Okul müdürleri bir önceki yönetmelik temelinde atanmalı, deneyim (eski ek 2) ve birikim (sınav) belirleyici olmalıdır. Müdür yardımcıları öncelikle kurum içinden atanmalıdır.Yöneticiler için her üç yılda bir veli anketi yapılabilir (toplam öğrenci sayısının not ortalaması iyi olan % 70'nin katılımıyla, % 70 oranında beğeni şartı gibi).Bu formül rotasyona da otomatik çözüm olmaz mı?
4. KIYAFET
Özel okullara tanınan % 60 karar yeter sayısı resmi okullar için hemen uygulamalıdır.Kıyafet seçimi için zaman kaybedilmektedir.
5. ÖĞRETMEN
Yetersiz çalışan öğretmen tipi neden değil sonuçtur. Bu sonucu ortaya çıkaran ve koryan da sistemdir.Sistemi kurgulayanlar işini bilen değil iş bilen öğretmen tipini teşvik etmek adına radikal tedbirler almalıdır.
Kariyer sistemi ivedilikle işler hale getirilmelidir. Lisansüstü eğitim çok daha etkin biçimde özendirilmelidir.Ödül ve yaptırım hususlarında standartlar oluşturulmalı, okul müdürlerinin inisiyatif kullanabileceği nesnel ölçütleri olan mekanizma ortaya çıkmalıdır (Öğretim yılı bitiyor çalışan ile çalışmayan adına çoğu okulda fark eden birşey yok).
Öğretmenin özlük hakları hususu önemlidir; ihmal edilmemelidir.
6. PERSONEL
Okullarda nitelikli personel bulmak giderek zorlaşıyor. Bırakın nitelikli personeli işini normal yapabilecek donanım ve sayıda memur / hizmetli mumla arınır oldu.
7. ÖDENEK
Ödenek noktasında yaşanan sıkıntılar ortada. Kimse de çıkıp "kral çıplak" diyemiyor.Okullar bu konuda inanılmaz dertli.Hele okul aile birlikleri ile ilgili geçen yıl yapılanlar (kuru ve yaşı ayırmaksızın). Bu husula ilgili önemli düzenlemeler eihtiyaç vardır. Burada oluşan zaafiyetler okullardaki işleyişi bile aksatır noktaya gelebiliyor.Mevcut yapıda okul müdürlrinin işi zor.
8. DERSHANELER
Dershanelerin varlığını savunmak mümkün değil ama hemen kapatmak da çözüm değil. Kapatılırsa merdiven altı dersler ortaya çıkar.Dershaneler için okullaşma noktasında özedirici adımlar atılmalı.
not: dershanelere okullar yetersiz olduğu için var tezi de eksik. daha iyiye, mükemmele yaklaşmak için Türkiye derecesi yapacak öğrenci de gidiyor. bu, işin doğasında var.
9. DÖRT ARTI DÖRT
İkinci dört için iyi oldu.Branş öğretmenleri bakımından boş norm kalmamalı (Örneğin inglizce öğretmenleri öncelikle bu okullara atanmalı).Okula başlama yaşı ise altı olmalı.
10. HAFTALIK DERS SAATLERİ VE SEÇMELİ DERSLER
Haftalık ders saatleri; ilk ve ortaokulda 25, anadolu liselerinde 30, fen ve meslek liselerinde 35 saat olmalı.Sosyal etkinliklere, toplantılara (zümre, kurul vb.) zaman bırakılmalı. Egzersiz çalışmaları ve onlara bağlı etkinlikler çoğalmalı.
Mevcut seçmeli ders sistemi ve kitaplarının temini hususu olumsuzluklarla dolu.Bu konu yeniden ele alınmalı.
11. LİSELER
Liselerde okul çeşirliği azaltılmalı ama çok iyi düşünülmeli. Merkezi sınav kalmalı.Zira sorun sınavdan çok sınavın niteliğinde.Sınava giriş şarları, soru dağılımı ve tarzı, sınavın ağırlığı, sınav sonuçlarının etki oranı yeniden düzelenebilir.
Fen ve sosyal bilimler liseleri birleştirilmeli. Mevcut okullar korunmalı; yenilerinin açılması noktasında net ve bağlayıcı kriterler getirilmeli. Liselere devam eden belli sayıda öğrencinin olduğu bölgelerde (il, ilçe) bir fen-sosyal bilimler lisesi olmalı.Bu okullar alt ve orta gelir grubu için çok önemli; bir tür dikey hareketlilik aracı.Fen liselerinde çalışan öğretmen ve yöneticiler için her üç yılda bir veli menmuniyet anketi yapılmalı (yukarıdaki örneğe benzer).
Endüstri, ticaret ve kız meslek liseleri birleştirilmeli. Meslek lisesi öğrencileri için 9. sınıf sonrası burs ve sigorta imkanı olmalı. Meslek lisesi mezunları için iş bulmayı kolaylaştırıcı tedbirler alınmalı.
12. EK DERS
Ücret kararı tamamen ve yeniden çıkarılmalı. Sade ve her yönüyle adalet duygusunu gözeten bir ek ders uygulaması ortaya çıkmalı. Bu noktada performans ve nitelik gözetilmeli.
13. OKULUN GÜNDEMİ
Okulların gerçek gündemi yeniden ve ivedilikle eğitim / öğretim olmalı. Sendikal hassasiyetler, gereksiz projler, yazışmalar vb. tasviye edilmeli.
Proje olayının suyu çıktı.Evet proje çok önemli ama bu işin de bir ayarı olmalı.Belli bir plan dahilinde, uygulanabilir işler gündemiize girmeli.
Bir baba ve veli oalrak, Sayın Nabi Avcı' ya kolay gelsin diyorum. Vebali ağır olan bir işin içinde. Dilerim bunu hiç unutmaz.
Dr. Serkan Güler