Kendi İsteğiyle İşten Ayrılanlar Dikkat: Kıdem Tazminatı Almanın Şifreleri

“İşten kendim ayrılırsam alabilir miyim?" sorusu merak konusu olurken, bu konu hakkında genel kanı, istifa eden çalışanın kıdem tazminatı hakkını kaybettiği yönünde. Ancak 1475 Sayılı Eski İş Kanunu'nda yer alan ve halen yürürlükte olan belirli istisnalar, çalışanlara kendi istekleriyle ayrılsalar dahi tazminat kapısını aralıyor.

Kıdem Tazminatının Genel Koşulları Nelerdir?

Öncelikle, kıdem tazminatının hangi temel durumlarda ödendiğini hatırlamakta fayda var. Mevzuata göre bir çalışanın kıdem tazminatı alabilmesi için;

• İşveren tarafından haklı bir neden olmaksızın işten çıkarılması,
• İşçinin, ücretinin ödenmemesi gibi haklı bir gerekçeyle iş sözleşmesini feshetmesi,
• Erkek çalışanın askerlik görevi nedeniyle işten ayrılması,
• Kadın çalışanın evlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde işi bırakması,
• Çalışanın emekliliğe hak kazanması gerekmektedir. Ancak bu listenin dışında, çalışanların kendi kararlarıyla işten ayrılarak tazminat almalarını sağlayan çok önemli bir istisna daha bulunuyor.

Yaş Dışındaki Emeklilik Şartlarını Tamamlamak

Bir çalışan, emeklilik için gereken yaş haddini beklemeden, prim günü ve sigortalılık süresi gibi diğer koşulları yerine getirdiyse, Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan (SGK) "kıdem tazminatı alabilir" yazısı alarak iş yerinden kendi isteğiyle ayrılabilir ve tazminatını talep edebilir.

Bu noktada kritik olan, sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başlanılan tarihtir. Çünkü bu tarih, yaş dışındaki emeklilik koşullarını belirlemektedir:

• 8 Eylül 1999 Öncesi İşe Başlayanlar: Bu tarihten önce sigortalı olanlar için 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim günü yeterlidir.
• 8 Eylül 1999 – 30 Nisan 2008 Arası İşe Başlayanlar: Bu dönemde ilk defa sigortalı olanlar için iki seçenek mevcuttur: Ya 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 prim gününü tamamlamak ya da sigortalılık süresine bakılmaksızın 7000 prim gününü doldurmak.
• 1 Mayıs 2008 Sonrası İşe Başlayanlar: Bu tarihten sonra işe girenler için ise kademeli olarak artan prim günü şartı geçerlidir. Ancak 7000 prim gününü doldurma kuralı, bu dönemde işe başlayanlar için de tazminatla ayrılma hakkı doğurur.

Peki, bu haktan yararlanıp tazminatını aldıktan sonra geri tekrar tazminat alınabilir mi?

Unutmayın sigortalı olmak bir tercih değil, yasal bir zorunluluktur. Kişi bir işverene bağlı çalışıyorsa 4/a (SSK), kendi işini yapıyorsa 4/b (BAĞ-KUR) kapsamında sigortalı olması gerekmektedir. Buda bir işçinin kıdem tazminatı aldıktan sonra başka bir iş yerinde çalışması durumunda yine bu haktan yararlanabileceği anlama geliyor.